ARGENTYNA                                             

Argentyna zajmuje południową część kontynentu od Atlantyku na wschodzie po graniczne Andy na zachodzie. W górach tych wyróżnia się dwa główne pasma: Kordylierę Zachodnią i Andy Patagońskie. Są to góry o ostrej rzeźbie ukształtowanej przez lodowce, a jednocześnie obszar aktywny sejsmicznie. W Kordylierze Zachodniej wznosi się najwyższy szczyt Ameryki Południowej, Aconcagua (6959 m n.p.m.). W Andach Patagońskich znajdują się liczne lodowce.

Północno-zachodnią część Argentyny zajmuje śródgórski płaskowyż Puna de Atacama. Wznosi się on średnio na 3800 m n.p.m. Otaczają go 6 – tysięczne wzniesienia wulkaniczne. Jest to teren pustynny i kamienisty. Występują tu także solniska i salares – okresowe słone jeziora.

W północno – wschodniej części kraju rozciąga się rozległa dolina trzech wielkich rzek, Paragwaju, Parany i Urugwaju, zwana Niziną La Platy. Część zachodnia tego obszaru to Gran Chaco, równina lessowa z ciernistymi zaroślami sawanny. Wschodnią część regionu stanowi Międzyrzecze, zwane również Mezopotamią Argentyńską. Rozpościera się ona między rzekami Paraną i Urugwajem. Północną granicę wyznacza rzeka Iguazu z uznawanymi za najpiękniejsze na świecie wodospadami (Cataractas del Iguazu).

Na południe od Niziny La Platy rozciąga się Pampa. Jest to lessowa równina, stanowiąca najważniejszy obszar rolniczy kraju. W części południowej wznoszą się izolowane pasma gór Ventana, a na północnym-wschodzie góry .

Najdalej na południe położoną krainą geograficzną Argentyny jest Wyżyna Patagońska. Jest to skalisty i suchy płaskowyż o charakterze półpustyni. Porozcinany jest głębokimi dolinami rzek. Dochodząc do oceanu atlantyckiego wyżyna tworzy wysokie, skaliste wybrzeże klifowe z licznymi zatokami.

W części północnej panuje klimat podzwrotnikowy i zwrotnikowy gorący z porą suchą, na południu klimat zimny subpolarny i w centrum pas klimatów umiarkowanych. Latem temperatury wynoszą od 8°C na południu do 28°C na północy, a w zimie od 2°C do 18°C. Na południu występują dni i noce polarne.

Ilość opadów na wybrzeżu jest dość wysoka, powyżej 1600 mm rocznie. Opady maleją w głąb kontynentu, aż do 50 mm. Najwięcej jednak pada w obszarach wysokogórskich – od 2000 do 6000 mm rocznie. Znad Atlantyku wieje na ląd ciepły i wilgotny wiatr. Z kolei powiew od strony Andów jest zimny i suchy, a znad Antarktydy zimny i porywisty. Charakterystyczne są również wiatry lokalne. Należy do nich zimny i suchy pampero, wiejący nad Patagonią. W ciągu godziny może obniżyć temperaturę o 15°C. Zonda – to wiatr bardzo suchy i gorący, z temperaturą do 40°C.

Najważniejszymi rzekami kraju są Parana, Paragwaj, Salado i Urugwaj. La Plata jest wspólnym ujściem Parany i Urugwaju o szerokości 220 km przy oceanie. Jest to swego rodzaju słodkowodny zalew morski. Większość rzek na terenach górskich charakteryzuje się wysokimi przepływami. W korytach rzek występują natomiast liczne progi skalne. Pozwala to wykorzystać potencjał energetyczny tych rzek.

Aż 1/3 powierzchni kraju zajęta jest przez obszary bezodpływowe. Występują na nich okresowe rzeki i jeziora oraz zmiennych rozmiarów solniska. W Andach Patagońskich występuje ponad 400 jezior pochodzenia tektoniczno – polodowcowego, z których największe, Buenos Aires, ma powierzchnię 2240 km2.

Do najciekawszych przyrodniczo miejsc należą parki narodowe. W Iguazu znajduje się jeden z najpotężniejszych wodospadów świata. Największym andyjskim parkiem narodowym jest Nahuel Huapi. W Los Glaciares znajduje się lodowiec Moreno, jedyny na świecie, który się nie cofa. Ciekawostką są również wiecznie zielone lasy galeriowe w dolinach Parany i Urugwaju. Rośnie w nich m.in. drzewo kebraczo (quebracho) o bardzo dużej twardości i odporności na wodę oraz czynniki atmosferyczne.

e-mail: tkierski@o2.pl

© 1B VLO POZNAŃ